Literatura: historia y crítica



CRÓNICAS DUN TEMPO ESCONDIDO . PONTEVEDRA, 1930-1960 (TORRES, SABINO)
En realidade son algo máis ca unhas memorias. Voz persoal e compartida. Cronica coral. Narración de poeta, editor, xornalista, cidadán... Testemuña dun tempo escuro e aínda así cheo de luces, relampos no fuscolusco, que invitan a reconstruír un período da nosa historia máis próximo do que parece. Sabino Torres, con humor, con intelixencia, cunha prosa áxil e desinhibida, recupera un tempo pouco coñecido da nosa historia contemporánea (da nosa historia cultural e da nosa historia social), centrado na vila do Lérez entre o ano 1936, coincidindo co levantamento dos militares en África e as manifestacións a prol da República, que o autor viu como reprimían sendo un rapaciño de 12 anos mentres xogaba ás bólas cos compañeiros na alameda pontevedresa, ata o ano 1969, en que decide deixar Galicia para iniciar novos camiños profesionais e vitais. Pero a memoria volve, forma parte de nós. Imposible agochala.

DÍAS DE CUBA (NEIRA VILAS, XOSÉ)
Cincuenta anos despois da súa primeira chegada á illa, Xosé Neira Vilas volve a aqueles Días de Cuba desde a lembranza. Viaxaba entón na compaña de Anisia Miranda. Neste libro, que publica Editorial Galaxia, o autor de Memorias dun neno labrego evoca aquel "fervoroso tramo" da súa existencia. De 1961 a 1992, Xosé Neira Vilas reside en Cuba. Trinta e un anos vividos día a día, intensamente, procurando achegar o seu modesto gran de area ao erguemento dunha nova sociedade e á construción dun novo Estado, dúas empresas que nas circunstancias históricas e incluso xeográficas daquela illa só podían levarse a cabo con moito fervor e tenacidade. Nestas páxinas, as lembranzas cubanas artéllanse arredor de catro eixos. O primeiro destes eixos narrativos está dedicado aos diferentes labores profesionais desenvolvidos polo escritor; desde alfabetizador e xornalista a tradutor e sindicalista, de miliciano a alumno e mestre. O segundo ordena o relato destas lembranzas polas súas relacións de amizade con, entre outros, escritores coma Nicolás Guillén, Alejo Carpentier e Roberto Fernández Retamar. O terceiro foco artéllase a partir das "Cartas (máis ou menos intemporais) a Luís Seoane", mentres que o cuarto dá paso aos «Homes na Historia»: José Martí, Ernesto Che Guevara e Fidel Castro. Péchase o libro cos apartados de "agradecemento a Cuba" e cos discursos do escritor na Universidade da Habana e na de Santiago de Compostela, o primeiro con motivo do seu doutoramento Honoris Causa e este último no acto da súa condecoración coa medalla Alejo Carpentier da República de Cuba.

RECUERDOS DE RAINER MARIA RILKE (VON THURN UND TAXIS, MARIE)
El poeta Rainer Maria Rilke y la princesa Marie von Thurn und Taxis se conocieron en diciembre de 1909. Un año después, en 1910, Rilke visitó por primera vez el castillo de Duino, en la costa adriática, donde la amabilidad y la confianza de su anfitriona crearon el clima adecuado para la gestación de sus famosas Elegías. Más tarde fue también su huésped en Venecia y en el palacio Lautschin, en Bohemia. Sea como fuere, el generoso mecenazgo y la protección de la princesa permitieron al poeta desarrollar su labor creativa en unas condiciones de las que pocos autores de su tiempo pudieron gozar. Y la amistad y la complicidad que se estableció entre Marie von Thurn und Taxis y Rilke permiten igualmente afirmar que este libro es un testimonio indispensable para el conocimiento de uno de los literatos fundamentales del siglo XX.

EN TORNO A LA ILÍADA . PAISAJES Y PERSONAJES (BORDAS, LLUÍS)
«Si no es posible dialogar con el autor, dialoga con su obra». De este aforismo, de este principio estético, parte la idea de dialogar con la Ilíada. Dialogar con la Ilíada es dar un tranquilo y pausado paseo por una amplia avenida que ofrece al caminante un esplendoroso escaparate de una vida, real e imaginaria, recreada poéticamente, fuente de inspiración, de discusión, de análisis y síntesis, de enfrentamientos (partidistas, gremiales, doctrinarios, totalitarios a menudo) que se han venido produciendo desde que esta singular obra fuera «publicada» hace ya bastantes siglos hasta nuestros días, y que, presumiblemente, perdurarán en el futuro. El diálogo con la Ilíada debe realizarse sin ningún juicio apriorístico; solo de esta forma es posible gozar de una apacible conversación en la que se va descubriendo una manera de entender y vivir de una sociedad que ha dejado una huella indeleble en el humano devenir. Esta es, precisamente, la apuesta de estas páginas. En este diálogo desfilan ante nosotros personajes de perfiles muy definidos que han sido, son y serán (a buen seguro), fuente de inspiración. Y que nos descubren cómo ellos —y las sociedades que representaban— entendían el ciclo vital, la idea de una naturaleza que querían comprender, a la que querían pertenecer con todas sus fuerzas, y a la que, sobre todo, amaban. Diálogo en el que se va plasmando la especial relación Hombre/Idea, la forma de afrontar conceptualmente su mortal existencia, frente a fenómenos a los que todavía no les podían dar una explicación razonable. La Ilíada nos permite, además, dialogar con la geografía, los pueblos, las regiones y ciudades, la estrecha relación que existe —para bien o para mal— entre el hombre y la tierra, y cómo cada una de estas partes afecta a la otra. Pero sobre todo la Ilíada nos permite dialogar con nosotros mismos y esto es precisamente lo que confiere a esta excepcional obra universal toda su grandeza y esplendor.